ปวดหลังหลังคลอด สาเหตุ วิธีบรรเทา และการฟื้นฟูอย่างถูกวิธี

อาการปวดหลังหลังคลอดเป็นปัญหาที่พบบ่อยในคุณแม่ เข้าใจสาเหตุและวิธีจัดการอาการปวดหลังหลังคลอดอย่างถูกต้อง พร้อมโปรแกรมฟื้นฟูที่ออกแบบเฉพาะสำหรับคุณแม่หลังคลอดโดยแพทย์เฉพาะทาง

อาการ ปวดหลังหลังคลอด เป็นปัญหาที่พบบ่อยในคุณแม่มือใหม่ ส่งผลกระทบโดยตรงต่อคุณภาพชีวิตประจำวันและความสามารถในการดูแลลูกน้อย ทั้งการอุ้ม การให้นม หรือแม้แต่กิจวัตรพื้นฐานอย่างการเปลี่ยนผ้าอ้อม

หลายคนเข้าใจผิดว่าอาการปวดหลังเป็นเรื่องปกติที่ต้องอดทน เป็นส่วนหนึ่งของการเป็นแม่ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่ความจริงแล้ว อาการปวดหลังสามารถบรรเทาและฟื้นฟูได้ด้วยการดูแลที่เหมาะสม การใส่ใจดูแลสุขภาพหลังคลอดอย่างถูกวิธีไม่เพียงช่วยให้คุณแม่กลับมาใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุข แต่ยังส่งผลต่อพัฒนาการความสัมพันธ์ระหว่างแม่และลูกในระยะยาว

สาเหตุหลักของ อาการปวดหลังหลังคลอด

การเปลี่ยนแปลงทางกายวิภาคและฮอร์โมน

ระหว่างตั้งครรภ์ ร่างกายเกิดการเปลี่ยนแปลงหลายอย่างเพื่อรองรับทารกในครรภ์ น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นบริเวณหน้าท้องทำให้ศูนย์กลางมวลร่างกายเปลี่ยนไป ส่งผลให้หลังแอ่นมากกว่าปกติ (Lordosis) กล้ามเนื้อหน้าท้องถูกยืดออก ขณะที่กล้ามเนื้อหลังต้องทำงานหนักขึ้นเพื่อรองรับน้ำหนัก หลังคลอด ร่างกายต้องใช้เวลา 6-8 สัปดาห์หรือนานกว่านั้นเพื่อปรับตัวกลับสู่สภาพเดิม

ฮอร์โมนรีแลกซิน (Relaxin) ที่ผลิตขึ้นขณะตั้งครรภ์ทำให้เอ็นและข้อต่อยืดหยุ่นมากขึ้น ส่งผลให้กระดูกเชิงกรานและข้อต่อมีความมั่นคงลดลง ผลของฮอร์โมนนี้ยังคงอยู่หลังคลอดอีกระยะหนึ่ง ทำให้ข้อต่อและกระดูกสันหลังมีเสถียรภาพลดลง

ผลกระทบจากวิธีการคลอด

วิธีการคลอดส่งผลต่ออาการปวดหลังแตกต่างกัน การคลอดธรรมชาติที่ใช้เวลานานอาจทำให้กล้ามเนื้อหลังและอุ้งเชิงกรานล้า ส่วนการผ่าตัดคลอดส่งผลต่อกล้ามเนื้อหน้าท้องซึ่งทำงานเชื่อมโยงกับกล้ามเนื้อหลัง เมื่อกล้ามเนื้อหน้าท้องอ่อนแรง กล้ามเนื้อหลังต้องทำงานหนักขึ้น ทำให้เกิดอาการปวดได้

ท่าทางการอุ้มลูกและน้ำหนักที่เพิ่มขึ้น

การอุ้มลูกและให้นมในท่าที่ไม่ถูกต้อง โดยเฉพาะการโน้มตัวมาข้างหน้าหรืออุ้มลูกไว้ข้างเดียวเป็นเวลานาน ทำให้กล้ามเนื้อหลังและไหล่ทำงานไม่สมดุล น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นระหว่างตั้งครรภ์ยังคงอยู่หลังคลอด ส่งผลเพิ่มแรงกดที่กระดูกสันหลังและกล้ามเนื้อหลัง เพิ่มความเสี่ยงต่ออาการปวด

อาการและสัญญาณอันตราย

อาการปวดหลังหลังคลอดมีความแตกต่างกันตามช่วงเวลา ในช่วง 1-6 สัปดาห์แรก มักเกิดจากการปรับตัวของร่างกาย ฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลง และความเครียดจากการดูแลทารก ลักษณะอาการเป็นการปวดตื้อๆ บริเวณหลังส่วนล่าง รุนแรงขึ้นเมื่ออุ้มลูกหรือให้นมนาน

เมื่อเข้าสู่ช่วง 1-6 เดือน อาการปวดมักเกิดจากท่าทางที่ไม่ถูกต้องซ้ำๆ ความล้าสะสม และกล้ามเนื้อที่ยังไม่แข็งแรงเต็มที่ คุณแม่อาจมีอาการปวดเป็นพักๆ โดยเฉพาะหลังกิจกรรมที่ต้องใช้แรงหรืออยู่ในท่าเดิมนานๆ

สัญญาณอันตรายที่ควรปรึกษาแพทย์ทันที

แม้อาการปวดหลังหลังคลอดจะพบได้บ่อย แต่มีบางกรณีที่ถือเป็นสัญญาณอันตรายควรปรึกษาแพทย์ทันทีโดยไม่รอ:

• ปวดหลังรุนแรงจนทำกิจวัตรประจำวันไม่ได้ หรือไม่ตอบสนองต่อการพักผ่อนและยาแก้ปวดทั่วไปเลย
• อาการปวดร้าวลงขา โดยเฉพาะหากมีอาการชาหรืออ่อนแรงร่วมด้วย
• ปวดหลังพร้อมกับมีไข้สูงเกิน 38 องศา หรือปัสสาวะแสบขัด
• แผลผ่าตัดปวดมากขึ้น มีอาการบวมแดงผิดปกติ หรือมีสิ่งคัดหลั่งออกมา

5 วิธีดูแลและบรรเทาอาการด้วยตนเอง

การดูแลตนเองเป็นขั้นตอนแรกที่สำคัญในการบรรเทาอาการปวดหลัง โดยวิธีต่อไปนี้สามารถช่วยให้อาการดีขึ้นได้ภายใน 2-4 สัปดาห์ หากทำอย่างสม่ำเสมอ แต่หากอาการไม่ดีขึ้นหรือรุนแรงขึ้น ควรปรึกษานักกายภาพบำบัดหรือแพทย์เพื่อการดูแลเฉพาะทาง

1. ท่าทางการอุ้มลูกและให้นมที่ถูกต้อง

การใช้ท่าทางที่ถูกต้องจะช่วยลดแรงกดทับที่หลัง นั่งหลังตรง ใช้หมอนรองรับหลังส่วนล่าง และหมอนรองลูกให้อยู่ระดับพอดีกับหน้าอก ไม่ต้องก้มหรือโน้มตัวมากเกินไป เปลี่ยนข้างอุ้มลูกเพื่อให้กล้ามเนื้อทำงานสมดุลทั้งสองข้าง

2. การใช้อุปกรณ์ช่วยอุ้ม

ผ้าอุ้มหรือเป้อุ้มเด็กช่วยกระจายน้ำหนักอย่างสมดุล ลดแรงกดที่หลัง และทำให้มือเป็นอิสระทำกิจกรรมอื่นๆ ได้ ควรเลือกผ้าอุ้มหรือเป้ที่รองรับหลังส่วนล่างได้ดี และปรับให้พอดีกับรูปร่าง

3. ท่าบริหารพื้นฐาน

ท่าบริหารง่ายๆ ที่ช่วยฟื้นฟูความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหลังและหน้าท้อง:

• ท่าแมว (Cat-Cow Pose): คุกเข่าและวางมือลงบนพื้น ให้หัวเข่าตรงกับสะโพก และมือตรงกับไหล่ หายใจเข้าพร้อมแอ่นหลัง (ท้องลง ศีรษะเงย) หายใจออกพร้อมโก่งหลัง (หลังโค้งขึ้น คางจรดอก) ทำซ้ำ 10-15 ครั้ง ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นให้กระดูกสันหลังและคลายกล้ามเนื้อหลังที่ตึง
• ท่าบริหารกล้ามเนื้อหน้าท้อง: นอนหงาย งอเข่า เท้าวางราบกับพื้น หายใจเข้าลึกๆ หายใจออกพร้อมดึงหน้าท้องเข้าหาแผ่นหลัง (เหมือนกำลังดูดท้องเข้า) ค้างไว้ 5 วินาที ทำซ้ำ 10 ครั้ง ช่วยเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหน้าท้องชั้นลึก

สำหรับคุณแม่ที่คลอดธรรมชาติ สามารถเริ่มทำท่าบริหารเบาๆ ได้หลังคลอด 1-2 สัปดาห์ หากคลอดผ่าตัด ควรรอให้แผลหายดี (ประมาณ 6-8 สัปดาห์) และปรึกษาแพทย์ก่อนเริ่มออกกำลังกาย

4. การประคบร้อน-เย็น

การประคบร้อนช่วยคลายกล้ามเนื้อที่ตึงและเพิ่มการไหลเวียนเลือด เหมาะกับอาการปวดเรื้อรัง ส่วนการประคบเย็นช่วยลดการอักเสบ เหมาะกับอาการปวดเฉียบพลัน ควรประคบครั้งละ 15-20 นาที

ประคบร้อนหลังการให้นมหรือทำกิจกรรมที่ทำให้ปวดหลัง ส่วนประคบเย็นช่วงที่มีอาการปวดเฉียบพลัน หรือหลังออกกำลังกาย

5. ท่านอนและวิธีลุกนั่งที่ถูกต้อง

การลุกนั่งที่ถูกวิธีช่วยลดแรงกดที่หลัง ควรนอนตะแคงก่อน ใช้มือดันตัวขึ้น ไม่ลุกขึ้นนั่งโดยตรง การนอนควรใช้หมอนรองใต้เข่าเมื่อนอนหงาย หรือรองระหว่างเข่าเมื่อนอนตะแคง เพื่อรักษาแนวกระดูกสันหลังให้ตรง

เมื่อยกหรืออุ้มลูก ควรยืนใกล้ชิดกับลูก ย่อเข่าแทนการก้มหลัง และใช้กำลังจากขาในการยก ไม่ใช่หลัง เพื่อป้องกันการบาดเจ็บและลดแรงกดที่หลังส่วนล่าง

การฟื้นฟูร่างกายหลังคลอดกับแพทย์และนักกายภาพ

แม้การดูแลตนเองที่บ้านจะช่วยบรรเทาอาการปวดหลังได้ แต่ในบางกรณี คุณแม่หลังคลอดอาจต้องการการดูแลจากแพทย์และนักกายภาพ โดยเฉพาะเมื่อ:

• อาการปวดหลังไม่ดีขึ้นหลังดูแลตนเอง 2-4 สัปดาห์
• อาการปวดรุนแรงจนกระทบต่อการดูแลลูกและการใช้ชีวิตประจำวัน
• มีอาการปวดร่วมกับกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานอ่อนแรง
• ต้องการฟื้นฟูร่างกายหลังคลอดอย่างรวดเร็วและปลอดภัย

การได้รับการดูแลโดยแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์ป้องกันและนักกายภาพบำบัดที่มีประสบการณ์ จะช่วยประเมินสภาพร่างกาย ค้นหาสาเหตุที่แท้จริงของอาการปวด และวางแผนการฟื้นฟูที่เหมาะสมกับสภาพร่างกายเฉพาะบุคคล

โปรแกรม Physio Ortho Premium สำหรับคุณแม่หลังคลอด

S’RENE by SLC มีโปรแกรม Physio Ortho Premium ที่ออกแบบพิเศษเพื่อดูแลและฟื้นฟูอาการปวดหลังหลังคลอด ด้วยการผสานการนวดบำบัดโดยนักกายภาพบำบัดและเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ทันสมัย ช่วยให้คุณแม่กลับมาแข็งแรงได้เร็วขึ้น และมีเวลาเต็มที่กับการดูแลลูกน้อย

แพ็คเกจที่เหมาะกับ อาการปวดหลังหลังคลอด

แพ็คเกจ 3 ขั้นตอน: เหมาะสำหรับคุณแม่ที่มีอาการปวดหลังระดับเริ่มต้น ประกอบด้วย

• การนวดบำบัด (Manual Massage) โดยนักกายภาพบำบัด
• การบำบัดด้วย High Power Laser ช่วยลดการอักเสบและบรรเทาอาการปวด
• Smart Focus Shockwave ช่วยคลายกล้ามเนื้อที่เกร็งตัวในระดับลึก
• การประคบอุ่นเพื่อเพิ่มความผ่อนคลาย

แพ็คเกจ 4 ขั้นตอน: เหมาะสำหรับคุณแม่ที่มีอาการปวดหลังระดับปานกลาง เพิ่มเติมด้วย

• Magneto STYM™ Therapy ช่วยเสริมความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อและลดการอักเสบ

แพ็คเกจ 5 ขั้นตอน: เหมาะสำหรับคุณแม่ที่มีอาการปวดหลังรุนแรง เพิ่มเติมด้วย

• INDIBA Deep Care ใช้คลื่นวิทยุความถี่ 448 kHz ช่วยซ่อมแซมเนื้อเยื่อในระดับลึก

ทุกแพ็คเกจมีการประเมินและดูแลโดยนักกายภาพบำบัดและแพทย์เฉพาะทาง เพื่อให้การรักษาเหมาะสมกับสภาพร่างกายและอาการของคุณแม่แต่ละราย

สรุป

อาการปวดหลังหลังคลอดเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในคุณแม่ แต่ไม่ใช่สิ่งที่ต้องทนทรมานโดยไม่จำเป็น การเข้าใจสาเหตุ ดูแลตนเองอย่างถูกวิธี และได้รับการฟื้นฟูจากผู้เชี่ยวชาญอย่างเหมาะสม จะช่วยให้คุณแม่กลับมามีสุขภาพแข็งแรง ลดอาการปวด และมีความสุขกับการเป็นคุณแม่มือใหม่อย่างเต็มที่

หากต้องการคำแนะนำเพิ่มเติมหรือปรึกษาเกี่ยวกับอาการปวดหลังหลังคลอด สามารถติดต่อ S’RENE by SLC ได้ที่:

สาขาทองหล่อ ชั้น 4 – โทร 064 184 5237
สาขาชาน แจ้งวัฒนะ 14 ชั้น 2 – โทร 099 807 7261
สาขาพาราไดซ์ พาร์ค ชั้น 3 – โทร 081 249 7055
สาขาเซ็นทรัลลาดพร้าว ชั้น 6 – โทร 080 245 7669

LINE: @SRENEbySLC หรือคลิก https://bit.ly/3IlXtvw